Özgül Öğrenme Güçlüğü (ÖÖG): Erken Tanı, Farkındalık ve Etkili Müdahale

ÖÖG (Özgül Öğrenme Güçlüğü) Nedir?

Özgül Öğrenme Güçlüğü (ÖÖG), çocuğun yaşına, zekâ düzeyine ve eğitim koşullarına uygun olmasına rağmen okuma, yazma veya matematik becerilerini beklenen düzeyde kazanamamasıyla ortaya çıkan nörogelişimsel bir bozukluktur. Sanıldığının aksine zihinsel bir bozukluk veya MR değildir.
Bu durum, bireyin potansiyelinin altında performans göstermesine yol açar ve yaşam boyu süren öğrenme zorluklarını beraberinde getirebilir.

ÖÖG’nin Nedenleri

ÖÖG’nin tek bir nedeni yoktur. Genetik, nörolojik ve bilişsel süreçlerin karmaşık etkileşimi sonucunda ortaya çıktığı düşünülmektedir.
Ailede öğrenme güçlüğü öyküsü, beyin gelişiminde farklılıklar veya bilişsel işlemleme sorunları risk faktörleri arasında yer alabilir.

Özgül Öğrenme Güçlüğü Türleri

Disleksi (Okuma Güçlüğü)

Disleksi, bireyin yaşına ve zekâ seviyesine rağmen doğru, akıcı okuma ve okuduğunu anlama becerilerinde güçlük yaşadığı nörogelişimsel bir bozukluktur. Harf-ses eşleştirme, sözcük çözümleme ve anlam kurma süreçlerinde zorluk gözlenir.

Disgrafi (Yazma Güçlüğü)

Disgrafi, yazılı anlatım, el yazısı, heceleme ve yazılı ifade alanlarında beklenmedik zorluklarla kendini gösterir.
Bireyler düşüncelerini yazılı olarak organize etmekte, harfleri doğru biçimde yazmakta ya da yazılı anlatımda süreklilik sağlamada zorlanabilirler.

Diskalkuli (Matematik Güçlüğü)

Diskalkuli, aritmetik işlemler, sayı kavramı ve problem çözme alanlarında güçlüklerle karakterizedir.
Sayıları hatırlama, işlem sırasını takip etme veya matematiksel ilişkileri kurma konusunda zorlanmalar gözlenir.

Toplumda ÖÖG Yaygınlığı

Araştırmalar, okul çağı çocuklarının %5 ila %16’sında Özgül Öğrenme Güçlüğü olabileceğini göstermektedir.
Ancak farkındalık ve tanılama standartlarının yetersizliği nedeniyle gerçek oranların daha yüksek olabileceği düşünülmektedir.

ÖÖG Tanılama Ölçütleri

Dışlama Ölçütleri

Tanı koyulmadan önce güçlüklerin aşağıdaki durumlardan kaynaklanmadığı doğrulanmalıdır:

• Zihinsel yetersizlik

• Görme veya işitme problemleri

• Otizm, serebral palsi gibi nörolojik bozukluklar

• Duygusal, davranışsal ya da çevresel nedenler

• Yetersiz eğitim veya dil farklılığı

Dahil Etme Ölçütleri

• En az 6 ay boyunca uygun desteklere rağmen güçlüklerin devam etmesi

• Akademik becerilerin yaştan beklenen düzeyin belirgin şekilde altında olması

• Güçlüklerin geçerli, güvenilir ve kültürel olarak uyarlanmış testlerle doğrulanması

Tanılama ve Müdahale Sürecinde Kimler Yer Alır?

ÖÖG tanılama ve müdahale süreci multidisipliner bir yaklaşımla yürütülür.
Ekipte;

• Dil ve Konuşma Terapistleri,

• Psikologlar,

• Çocuk ve Ergen Psikiyatristleri

• Özel Eğitim Uzmanları yer alır.

Tanılama genellikle ilkokul 2. veya 3. sınıf döneminde yapılır. Ancak okul öncesi dönemde yapılan erken müdahalelerin %50-90 oranında daha etkili olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır.
Bu durum “ÖÖG Paradoksu” olarak adlandırılır ve en etkili müdahale dönemi tanı konulmadan önceki 60-72 ay aralığıdır.

Dil ve Konuşma Terapistlerinin Rolü

ÖÖG’nin dil temelli alt türleri olan disleksi ve disgrafi, doğrudan dil becerileriyle ilişkilidir.
Dil ve Konuşma Terapistleri, bu becerilerin gelişimini değerlendiren ve güçlendiren en yetkin uzmanlardır.
Rolleri arasında:

• Dil, okuma ve yazma becerilerinin ayrıntılı değerlendirilmesi

• Disleksi ve disgrafi tanı sürecine aktif katılım

• Bireyselleştirilmiş terapilerin planlanması ve yürütülmesi

• Okul öncesi dönemde risk grubundaki çocukların erken tanılanması

• Ebeveyn ve öğretmenlerle iş birliği yaparak okuryazarlık ortamının güçlendirilmesi

• Disleksi ve disgrafi hakkında toplum farkındalığının artırılması

Okul Öncesi Dönemde ÖÖG Belirtileri

• Dil gelişiminde gecikme

• Konuşma sesi bozuklukları

• Fonolojik farkındalık, harf bilgisi veya çalışma belleği zayıflıkları

• Görsel ve işitsel işlemleme problemleri

• Denge ve motor koordinasyon güçlükleri

• Üst düzey bilişsel ve yürütücü işlevlerde zayıflıklar

Bu belirtiler erken fark edildiğinde, okul döneminde yaşanacak öğrenme güçlükleri önlenebilir veya hafifletilebilir.

Kanıta Dayalı Müdahale Yöntemleri

Bilimsel araştırmalar, en etkili ÖÖG müdahalesinin erken ve bireyselleştirilmiş olduğunu göstermektedir.
Disleksi ve disgrafide başarılı müdahaleler;

• Sesbilgisel farkındalık,

• Harf-ses eşleştirme,

• Akıcı okuma,

• Sözcük bilgisi, dilbilgisi ve anlama becerileri
  üzerine bütüncül biçimde odaklanır.

Bu müdahaleler, çok duyulu (multisensory), sistematik ve yoğun olmalıdır.
Uygulama süreci boyunca düzenli değerlendirme yapılmalı ve terapi planı bu sonuçlara göre şekillendirilmelidir.

Önemli Not:
Renkli lensler, göz egzersizleri, taş terapileri veya besin takviyeleri gibi yöntemlerin okuma-yazma becerileri üzerinde bilimsel olarak kanıtlanmış bir etkisi bulunmamaktadır.

Bolluca: Erken Fark Et, Bilimsel Destek Al

Özgül Öğrenme Güçlüğü erken tanı ve doğru müdahale ile yönetilebilen bir durumdur.
Eğer çocuğunuzda okuma, yazma veya matematik alanlarında beklenmedik zorluklar gözlemliyorsanız,
bir dil ve konuşma terapistine veya uzmana başvurmak, sürecin en doğru ilk adımı olacaktır.

Arnavutköy Şubemizde

Ücretsiz Değerlendirme İçin:

0212 685 10 13

Özgül Öğrenme Güçlüğü kader değildir; bilimsel müdahale ile yön değiştirir.

Bayrampaşa Şubemizde

Ücretli Değerlendirme İçin:

0212 537 61 60

Her çocuğun öğrenme biçimi farklıdır. Önemli olan onu doğru okumaktır.